همه چیز درباره خشکی پوست | از علل و علائم تا درمان

خشکی پوست چیست؟

خشکی پوست مشکلی است که افراد بسیاری با آن مواجه می شوند اما در اغلب موارد جدی نبوده و به سادگی قابل حل است. عواملی نظیر هوای گرم یا سرد، رطوبت کم در هوا و یا تماس با آب داغ از جمله دلایل خشکی پوست می باشد. همچنین عواملی نظیر سن، وضعیت سلامتی، شرایط محل زندگی و مدت زمان حضور در فضای باز نیز بر ابتلا به خشکی پوست تاثیرگذار است.

راهکارهای متنوعی برای بهبود پوست وجود دارد؛ استفاده از مرطوب کننده ها و اجتناب از صابون های خشن و خشک کننده از جمله این راهکارها هستند.

گفتیم که خشکی پوست اغلب مشکل جدی نیست اما ممکن است در مواردی شدیدتر بروز کند. در چنین شرایطی بهتر است به یک پزشک متخصص پوست مراجعه نموده و از او کمک بگیرید.

انواع پوست خشک

در علم پزشکی به خشکی شدید پوست، «درماتیت» نیز گفته می شود. درماتیت به سه دسته اصلی تقسیم می شود:

1. درماتیت تماسی

درماتیت تماسی زمانی ایجاد می شود که پوست شما بر اثر تماس با چیزی، از خود واکنش نشان داده و دچار التهاب موضعی می شود.

درماتیت تماسی تحریک کننده زمانی رخ می دهد که پوست شما در معرض یک عامل شیمیایی تحریک کننده مانند سفید کننده قرار گیرد.

درماتیت تماسی آلرژیک نیز زمانی ایجاد می شود که پوست شما در معرض ماده ای مانند نیکل قرار گیرد که به آن حساسیت دارید.

2. درماتیت سبورئیک

درماتیت سبورئیک زمانی رخ می دهد که پوست شما بیش از حد چربی تولید کند. این اتفاق معمولا روی پوست سر رخ داده و نشانه هایی نظیر ایجاد راش های قرمز و پوسته پوسته شدن به دنبال دارد. این نوع درماتیت در نوزادان شایع تر است.

3. درماتیت آتوپیک

درماتیت آتوپیک که به نام اگزما نیز شناخته می شود، یک بیماری مزمن پوستی است که باعث می شود لکه های پوسته پوسته خشک روی پوست شما ظاهر شود. این نوع درماتیت در میان کودکان خردسال رایج است. سایر بیماری ها مانند پسوریازیس و دیابت نوع 2 نیز می توانند باعث بروز این مشکل پوستی شوند.

علائم خشکی پوست چیست؟

در اغلب مواقع، خشکی پوست موقتی است. برای مثال بسیاری از افراد تنها در زمستان به آن دچار می شوند، اما ممکن است برای مدت زمان طولانی یا حتی مادام العمر نیز فرد را درگیر کند. علائم و نشانه های خشکی پوست به سن، سلامتی، محل زندگی، زمان سپری شده در خارج از منزل و علت مشکل بستگی دارد. خشکی پوست ممکن است باعث یک یا چند مورد از علائم زیر را به همراه داشته باشد:

• احساس سفتی و کشیدگی پوست، به خصوص بعد از سونا، حمام کردن یا شنا
• زبر و خشن شدن پوست
• خارش
• پوسته پوسته شدن
• چین و چروک، خطوط ریز یا حتی ترک خوردن پوست
• تغییر رنگ پوست به خاکستری یا قرمز
• قرمزی و التهاب
• ایجاد ترک های عمیق و حتی خونریزی در برخی از موارد

تشخیص خشکی پوست

در مراحل ابتدایی که هنوز خشکی پوست به مشکلی جدی تبدیل نشده، می توانید علائم آن را بررسی نموده و خودتان تا حدی تشخیص دهید. توجه داشته باشید که درمان های خانگی تنها در مراحل ابتدایی تاثیرگذار هستند و در صورتی که مشکل شما جدی شده باشد، حتما باید به پزشک متخصص مراجعه فرمایید.

بسته به شدت خشکی پوست و شرح حالی که از خود به پزشک ارائه می دهید، ممکن است به انجام آزمایش های پزشکی و یا بررسی پرونده پزشکی شما نیاز باشد.

علل خشکی پوست چیست؟

در اغلب مواقع، خشکی پوست تحت تاثیر عوامل محیطی ایجاد می شود. برخی از رایج ترین علل خشکی پوست در ادامه به اختصار معرفی شده است.

آب و هوا

در فصل زمستان و روزهای سرد سال، رطوبت و درجه حرارت هوا کاهش یافته و به همین علت هوا خشک است. در مناطق کویری نیز به دلیل خشکی هوا، این اختلاف کمتر بوده و تغییر فصل روی این مسئله تاثیر چندانی ندارد. ساکنین این مناطق باید همواره از پوست خود در برابر بروز این مسئله محافظت نمایند. خشکی هوا به طور مستقیم با میزان رطوبت یا خشکی پوست شما در ارتباط بوده و در چنین شرایطی امکان بروز علائم خشکی و حتی حساسیت پوستی بیشتر می شود.

حرارت

گرمایش مرکزی، اجاق های هیزمی، بخاری های فضایی، شومینه ها و به طور کلی هرگونه لوازم حرارتی، همگی رطوبت را کاهش داده و پوست شما را خشک می کنند.

حمام و دوش آب داغ

استحمام با درجه حرارت بالا برای مدت زمان طولانی می تواند پوست شما را خشک کند. شنا کردن مکرر، به ویژه در استخرهایی که کلر زیادی به آب اضافه می کنند، نیز می تواند باعث از بین رفتن رطوبت پوست شده و آن را خشک کند.

صابون های قوی و مواد شوینده

بسیاری از صابون‌ها، مواد شوینده و شامپوهای محبوب، رطوبت پوست را از بین می برند. این مواد اغلب برای از بین بردن چربی فرموله شده اند و به همین علت توانایی از بین بردن چربی پوست را نیز دارا هستند. صابون ها، مواد شوینده، پودرهای لباسشویی، حتی نرم کننده لباس و … از جمله این محصولات هستند.

حساسیت فصلی

آلرژی و حساسیت فصلی در هر فردی با علائم متفاوتی بروز داده می شود. برخی از افراد در صورت تماس با مواد آلرژی زا و یا بروز حساسیت فصلی، حساسیت دارویی و … دچار خشکی پوست می شوند.

بیماری های پوستی

افراد مبتلا به بیماری های پوستی مانند پسوریازیس، درماتیت آتوپیک یا همان اگزما و … بیشتر از سایرین مستعد خشکی پوست هستند. این افراد باید همیشه از پوست خود محافظت کرده و کرم های مرطوب کننده را استفاده نمایند. اهمیت این کار به ویژه در روزهای سرد سال یا در شرایطی که احتمال خشکی پوست بیشتر است، خود را بیشتر نشان می دهد.

خشکی پوست و کمبود ویتامین

میزان برخی از ویتامین ها در بدن، به عنوان مثال ویتامین A، به طور مستقیم با سلامت پوست در ارتباط می باشد. با توجه به این نکته، کمبود ویتامین به عنوان یکی دیگر از علل خشکی پوست شناخته شده است.

شرایط پزشکی

تغییرات هورمونی می تواند تغییرات چشمگیری در ظاهر افراد ایجاد نماید. از طرف دیگر، با بالا رفتن سن، میزان چربی تولید شده توسط منافذ باز پوست کمتر شده و افراد با این مشکل رو به رو می شوند.

سایر علل ایجاد آن

تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که عوامل دیگری نیز روی این مسئله تاثیرگذار هستند. برخی از دیگر علل خشکی پوست عبارت است از:

• استفاده از عطر، دئودورانت یا سایر محصولات بهداشتی عطری
• استفاده مداوم از لباس هایی با پارچه زبر و حساسیت زا
• ژنتیک و عوامل ارثی
• سختی آب (ممکن است مانع از جذب مرطوب کننده ها شود)
• محصولات ضدجوش، رتینول و داروهای تسریع کننده گردش سلولی پوست
• شستن بیش از حد دست ها

ساختار پوست خشک

پوست ما از سه لایه اصلی تشکیل شده است:

1. اپیدرم: تشکیل شده از کراتینوسیت
2. درم: تشکیل شده از بافت های همبند و الیاف کلاژن، فیبرهای الاستین، رگ های خونی، غدد چربی، غدد عرقی و فولیکول های مو
3. هیپودرم: تشکیل شده از بافت چربی، رگ و عصب

بیرونی ترین قسمت اپیدرم یا همان لایه شاخی پوست، وظیفه تامین رطوبت و آبرسانی به پوست را بر عهده دارد. سلول های این لایه در سطح پوست قرار داشته و با لایه های لیپید احاطه شده است. لیپیدها که که از کلسترول، اسیدهای چرب و سرامید تشکیل شده اند، از تبخیر رطوبت موجود در پوست و آب ذخیره شده در آن جلوگیری می کنند. از طرف دیگر، غدد عرقی و چربی موجود در پوست، به عنوان عوامل طبیعی، به تامین رطوبت پوست پرداخته و از این طریق فرایند آبرسانی به بافت پوست شما به بهترین نحو ممکن انجام می شود.

علت خشکی پوست بدن

دلایل متعددی برای خشکی پوست بدن وجود دارد. یکی از شایع ترین این دلایل، طولانی شدن مدت زمان استحمام می باشد. همچنین تماس پوست دست یا تمام بدن با آب داغ و یا تماس طولانی مدت پوست با آب کلردار، عامل مهم دیگری است که به خشکی پوست بدن منجر می شود. برخی از بیماری ها نظیر کم کاری تیروئید، دیابت، آلرژی، مشکلات پوستی و … نیز روی این مسئله تاثیرگذار هستند.

نکته دیگری که در رابطه با دلایل ایجاد این مشکل وجود دارد، این است که باید در زمان مناسب نسبت به شستن بالش، ملحفه و کالای خواب خود اقدام نمایید. در غیر این صورت انواع آلودگی ها و آلرژن ها در بافت این پارچه ها باقی مانده و به پوست شما آسیب می زنند.

علت خشکی پوست بدن و خارش

خشکی پوست در مراحل ابتدایی خود را با زبر شدن سطح پوست نشان می دهد. در صورتی که در همان مراحل ابتدایی نسبت به درمان و بهبود آن اقدام نشود، خشکی پوست شدیدتر شده و نواحی گسترده تری را در بر می گیرد. با شدت گرفتن آن، پوست شما ملتهب شده و ممکن است احساس خارش به شما دست دهد. در چنین شرایطی، استفاده از مرطوب کننده مناسب و کمپرس یخ به شما کمک می کند تا هر چه سریع تر از این شرایط نامطلوب رهایی یابید.

بیشتر بخوانید: دلایل خارش پوست

چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا هستند؟

همه افراد ممکن است در بازه زمانی خاصی به این مشکل دچار شوند. با این حال در شرایط خاصی این احتمال بیشتر شده و افراد باید مراقبت بیشتری از پوست خود داشته باشند:

• افراد بالای 40 سال (با افزایش سن، میزان تولید چربی توسط منافذ پوست کاهش می یابد)
• زندگی در آب و هوای سرد و خشک (در این آب و هوا سطح رطوبت پوست کاهش می یابد)
• تماس طولانی مدت پوست با آب، به ویژه آب داغ
• شنا کردن به مدت طولانی در آب حاوی کلر زیاد

پیشگیری

ساده ترین راه برای پیشگیری از بروز این مشکل، استفاده منظم از کرم های مرطوب کننده می باشد. این محصولات رطوبت مورد نیاز پوست شما را تامین نموده و از خشکی پوست جلوگیری می کنند.

پیش از این دلایل خشکی پوست و عوامل موثر بر آن را به طور کامل خدمتتان معرفی نموده ایم. رفع هر یک از این عوامل نیز می تواند از خشک شدن پوست شما جلوگیری نماید. در ادامه راهکارهای بیشتری برای پیشگیری از خشکی پوست خدمت شما ارائه شده است:

• استفاده از دستکش در زمان کار با مواد شوینده
• انتخاب شامپو و صابون های ملایم و حاوی مواد نرم کننده
• عدم استفاده از صابون های آنتی باکتریال
• استفاده منظم از کرم های مرطوب کننده و لوسیون های بعد از حمام با پایه غیرالکلی
• کاهش مدت زمان تماس پوست با آب
• جایگزین کردن آب ولرم با آب داغ، به ویژه برای استحمام
• استفاده از دستکش و شال در روزهای زمستانی و سرد
• کاهش مدت زمان تماس پوست با کلر
• استفاده از ماسک های آبرسان خانگی

درمان خشکی پوست

برای درمان خشکی پوست، در ابتدا باید عامل به وجود آورنده آن مشخص شود. با از بین بردن این دلایل و تامین رطوبت مورد نیاز پوست، می توان این مشکل را به سادگی برطرف نمود. پمادها یا کرم های دستساز می توانند رطوبت مورد نیاز پوست شما را تامین نموده و به شادابی بیشتر پوست شما کمک کنند.

در اغلب مواردی که آلرژی موجب خشکی پوست شده باشد، کرم های حاوی کورتیکوسترویید یا همان کورتون تجویز می شود. در صورتی که این مشکل به دلیل مشکلات دیگری نظیر پسوریازیس ایجاد شده باشد، داروهای تخصصی برای درمان آن تجویز می شود.

تغییر سبک زندگی و درمان خانگی خشکی پوست

موارد ذکر شده تنها از ایجاد این مشکل پیشگیری می کند. با این حال ممکن است علی رغم رعایت آن ها، پوست شما رطوبت کافی نداشته باشد. اعمال تغییرات کوچکی در سبک زندگی شما می تواند به درمان خانگی خشکی پوست کمک نموده و تا حد زیادی به سلامتی و زیبایی آن کمک نماید:

• کاهش مدت استحمام
• استفاده از آب ولرم برای استحمام یا حتی شستشوی دست ها
• عدم استفاده از صابون های بسیار قوی
• استفاده از دستگاه بخور برای ایجاد رطوبت در فضا
• مرطوب نگه داشتن سطح پوست
• استفاده از پارچه های نخی و ضدحساسیت
• استفاده از پودرهای لباسشویی بدون بو
• کمپرس سرد در صورت خارش پوست
• اجتناب از مصرف نوشیدنی های الکلی
• مصرف مایعات به اندازه کافی، به ویژه در زمان تعریق
• اجتناب از مالیدن و خاراندن پوست
• حذف صابون های آنتی باکتریال و کرم های بر پایه الکل از روتین مراقبت شخصی

درمان سریع خشکی پوست با استفاده از مرطوب کننده

همیشه سریع ترین و ساده ترین راه برای درمان، حذف عامل ایجاد کننده مشکل است. شما در ابتدا باید عامل و دلیل خشک شدن پوست خود را پیدا کرده و به دنبال راه حلی برای رفع آن باشید. علاوه بر این، باید از منابع دیگری خارج از بدن خود، رطوبت مورد نیاز پوست خود را تامین کنید تا کمبود آن جبران شود. کرم ها و لوسیون های مرطوب کننده یا آبرسان بهترین انتخاب برای رفع این مشکل هستند.

درمان خانگی خشکی پوست صورت

روغن زیتون، روغن نارگیل، شیر، آلوئه ورا، زرده تخم مرغ، سیب زمینی، روغن جوجوبا، گلاب، ماست، خیار، عسل و بسیاری دیگر از مواد طبیعی خاصیت آبرسانی دارند. شما می توانید با استفاده از این مواد ماسک های خانگی متنوعی درست کرده و از آن ها به عنوان درمان خانگی خشکی پوست صورت استفاده نمایید.

علاوه بر این، برخی از افراد نیز برای رفع این مشکل، از گلیسیرین یا سایر مواد مرطوب کننده استفاده می کنند. نکته قابل توجه این است که پیش از خرید گلیسیرین، باید در رابطه با آن خوب تحقیق کرده و از نحوه صحیح استفاده از آن آگاه باشید تا بتوانید به نتیجه ایده آل خود دست یابید.

در این باره بیشتر بخوانید: همه چیز درباره گلیسیرین و خواص آن برای پوست و مو

درمان خشکی پوست بدن

ممکن است خشکی پوست بدن شما ناشی از روی هم جمع شدن سلول های مرده باشد. در چنین شرایطی لایه برداری از پوست و استفاده از اسکراب ها، به از بین بردن این لایه های اضافی پوست کمک نموده و طراوت و شادابی پوست شما را به آن بازمی گرداند.

درمان خشکی پوست گردن

پوست گردن در معرض مواد آرایشی قرار دارد که برای صورت استفاده می شود. به همین علت ممکن است تحت تاثیر آن ها قرار بگیرد. همچنین بخشی از تعریق بدن از طریق پوست گردن انجام می شود.

از طرف دیگر، اغلب افراد مرطوب کننده ها را برای پوست دست و صورت خود استفاده می کنند و از پوست بقیه بدن خود، به ویژه گردن، غافل هستند. اهمیت این نکته زمانی بیشتر می شود که بدانیم عطرها یکی از عوامل تحریک کننده پوست هستند.

مجموعه این موارد موجب شده است تا خشک شدن پوست گردن شایع تر از قبل شود. برای رفع این مشکل، تنها کافی است که پوست گردن خود را تمیز نگه داشته و همانند پوست دست و صورت خود، به آن رسیدگی نمایید.

خشکی پوست پا

پوست کف پا یا پاشنه پای اغلب افراد ترک هایی دارد که به دنبال راه حل مناسب برای رفع آن هستند. این ترک ها معمولا به دلیل خشکی پوست ایجاد می شوند. بنابراین بهترین راه برای رفع آن ها، درمان خشکی پوست پا می باشد.

برای این کار می توانید از کرم های مرطوب کننده مخصوص پوست پا استفاده نمایید. تنها کافی است که پاهای خود را بشویید تا هیچ گونه آلودگی روی آن نباشد. سپس مقدار مناسبی از کرم را برداشته و به آرامی روی پوست پای خود ماساژ دهید. توجه داشته باشید که پیش از جذب کامل کرم، پوستتان با سطح دیگری تماس نداشته باشد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در اغلب موارد خشکی پوست نسبت به تغییر سبک زندگی و درمان های خانگی پاسخ خوبی می دهد. دیدن علائم زیر بدین معنا است که باید به پزشک خود مراجعه کنید:

• عدم بهبودی پوست علیرغم درمان های خانگی
• خشکی پوست همراه با قرمزی و التهاب
• اختلال در خواب ناشی از خشکی و خارش
• ایجاد زخم های باز یا عفونت های ناشی از خاراندن پوست
• پوسته پوسته شدن یا لایه برداری پوست در نواحی وسیع

و در آخر…

در این مقاله به بررسی کامل خشکی پوست، از علل و عوامل ایجاد آن گرفته تا راه های درمان آن، پرداختیم. امیدواریم که به پاسخ سوالات خود در رابطه با این مشکل شایع پوستی دست یافته باشید. در صورتی که سوالی در این زمینه دارید و یا مورد مشابهی را تجربه کرده اید، از طریق بخش نظرات با ما در ارتباط باشید.