اسید چرب سویا

اسید چرب سویا نوعی روغن گیاهی است که از روغن خام دانه سویا با درجه خلوص 99.5% گرفته شده و قابلیت خوراکی دارد. این ماده که در اسیدهای چرب غیر اشباع به وفور یافت می شود، در واقع باقی مانده روغن تصفیه شده در مرحله تخمیر و طی فرایند پالایش روغن سویا است که به تولید اسید چرب سویا می انجامد. شکل ظاهری این ماده به صورت مایع ویسکوز زرد رنگ و شفاف است که با توجه به درجه حرارت رنگ آن می تواند روشن تر یا تیره تر شود. اسید چرب درجه یک از تجزیه، تقسیم و تقطیر روغن سویا و آفتاب گردان در شرایط خلأ به دست آمده و نقطه ذوب آن حدودا 25 درجه سانتی گراد می باشد. خوراک ورودی برای تولید اسید چرب درجه دو نیز، اسید اویل حاصل از خلط صابون در مرحله تصفیه روغن سویا و آفتابگردان است.

شرکت پاکسان اسید چرب سویا را در لیست محصولات صنعتی خود قرار داده و این نیاز را برای فعالان در صنایع مختلف برطرف می کند.

برای اولین بار یک دانشمند فرانسوی به نام «میشل اوژن شِوقِل» (Michel Eugène Cheverus) مفهوم اسیدهای چرب را با نام های پیشنهادی «اسید روغنی» و «چرب اسید» معرفی نمود.

اسید چرب در واقع نوعی کربوکسیلیک اسید با زنجیره بلند و خطی آلیفاتیک می باشد که می تواند اشباع (سیر شده) و غیر اشباع (سیر نشده) باشد. این ماده طی فرایند هیدرولیز چربی ها، روغن دانه های گیاهی و جداسازی گلیسرول به دست می آید. شکل ظاهری آن نیز به صورت طبیعی به رنگ زرد روشن دیده می شود.

بیشتر اسیدهای چرب فاقد شاخه بوده و به تعداد زوج، از 4 تا 28 عدد، اتم کربن دارند. ممکن است اسید چرب تولید شده درست همانند اسید بوتیریک شامل 4 کربن و بسیار کوتاه باشد. همچنین ممکن است همانند اسید کاپریلیک از چربی ها و روغن های طبیعی به دست آمده و حداقل 8 اتم کربن داشته باشد.

به طور کلی منبع طبیعی اسیدهای چرب به سه دسته اصلی استرها تقسیم می شود. این سه دسته عبارت است از:

1. تری گلیسیریدها
2. فسفولیپیدها
3. کلسترول

برای تولید اسید چرب سویا در صنعت، اتصالات استری موجود در چربی ها یا روغن های طبیعی، به عنوان یکی از منابع تری گلیسریدی این ماده، هیدرولیز (آبکافت) شده و با حذف گلیسرول، اسید چرب به دست می آید.

همان طور که پیش از این نیز اشاره شد، اغلب اسیدهای چرب که به طور طبیعی تولید می شوند، دارای یک زنجیره با اتم های کربن به تعداد زوج، از 74 تا 28 اتم، هستند. این مواد اغلب نشأت گرفته از تری گلیسریدها یا فسفولیپیدها هستند. زمانی که اتصال آن ها با سایر مولکول ها از بین رفته و دیگر امکان پذیر نباشد، به عنوان اسید چرب آزاد شناخته می شوند.

اجزای تشکیل دهنده:

اسید پالمیتیک (16: 0) معادل 10%

اسید استئاریک (18: 0) معادل 4%

اسید اولئیک (18: 1) معادل 18%

اسید لینولئیک (18: 2) معادل 55%

با توجه به گستردگی موارد کاربرد اسید چرب سویا در صنایع مختلف، تقاضای زیادی برای آن در سطح جهانی وجود دارد. بیشترین کاربرد این اسید چرب در صنایع رنگ و رزین، نساجی، آرایشی و بهداشتی، صنایع شیمیایی، فیبر سازی، کاغذ سازی، مرغداری، فرایند شناور سازی، صنایع دارویی، فلز کاری، صنایع پتروشیمی و لاستیک و... است. همچنین در تهیه و تولید محصولاتی از قبیل رزین های آلکیدی، کاغذ کربن، کاغذ استنسیل، صابون مایع، ضدعفونی کننده، آلیاژهای نساجی، جوهر چاپی، نرم کننده ها و روان کنده ها نیز کاربرد داشته و یا همراه با گلیسیرین و اسید فتالیک در شکل گیری رنگ ها و لاک ها به کار گرفته می شود. به علاوه، اسیدهای چرب سویا دارای کاربردهای متعددی در صنعت اولئو شیمی است، از جمله: آمین ها، استرها، الکل های چرب، روان کننده ها، محصولات سطوح، مواد شوینده، صابون ها، الیاف نهایی، پوشش‌ها، رزین ها، مواد فعال کننده سطح.

اسید چرب سویا به صورت نمک سدیم، یکی از اجزای اصلی صابون به عنوان یک ماده امولسیون کننده است. همچنین به عنوان ماده نرم کننده در فرمولاسیون ها نیز استفاده می شود. مقادیر کمی از آن به عنوان ماده جانبی در داروسازی به كار گرفته و از آن به عنوان یک ماده امولسیون کننده یا حل کننده در محصولات آئروسل استفاده می شود.

به طور معمول این ماده در حدود یک سال قابلیت نگهداری دارد. با این حال، بهتر است آن را بیشتر از چند ماه در دمای اتاق نگهداری نکنید. مکان های خشک و تاریک بهترین شرایط برای نگهداری از اسید چرب سویا هستند. این ماده را از گرما دور نگه داشته و برای افزایش زمان ماندگاری، در یخچال قرار دهید.